Facebook: η δημόσια μητέρα.

ΓΡΑΦΕΙ Ο ΙΑΚΩΒΟΣ ΣΙΑΝΟΥΔΗΣ
Bsc, ψυχοθεραπευτής|

Ο λόγος που πονάει τόσο πολύ όταν κάποιος νιώθει να απορρίπτεται είναι γιατί πλήττεται η βασικότερη ανάγκη του… Αυτή για αποδοχή. Η ανάγκη αυτή ξεκινά από τον πρώτο κι όλας χρόνο της ζωής του όπου σαν βρέφος ετεροπροσδιορίζεται· καταλαβαίνει, δηλαδή, ποιος είναι, ποια είναι η θέση του μέσα στο σύστημά του αλλά και ποια η αξία του από τις αντιδράσεις των σημαντικών άλλων και περισσότερο της μητέρας. Με το πέρασμα των πρώτων χρόνων – και δεδομένου ότι πήρε την αποδοχή που χρειαζόταν – ο άνθρωπος εσωτερικεύει τη μητέρα του και μαθαίνει να αυτοπροσδιορίζεται. Να μην έχει ανάγκη, δηλαδή, να απολαμβάνει διαρκή αποδοχή από τους άλλους αφού ο ίδιος έχει αποδεχτεί τον εαυτό του.

Σε αντίθετες περιπτώσεις προβάλει σε όλους όσους απαρτίζουν το σύστημά του τη φιγούρα αυτή, της μητέρας, που δεν τον αποδέχτηκε και ζητά, συνεχώς, την προσοχή, την επιβράβευση και τον έπαινο. Τί συμβαίνει, όμως, όταν το σύστημα κάποιου δεν ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του;

Όπως είναι κατανοητό, κάποιος ο οποίος θα βρισκόταν σε ένα διαρκή αναβρασμό για αποδοχή θα καταντούσε κουραστικός και πιθανότατα στο περιθώριο… Απάντηση σε αυτό δίνει η διεύρυνση του περιβάλλοντος εκείνου η οποία ελπίζει να λειτουργήσει παλινορθωτικά στις πρώιμες εμπειρίες του. Αυτό που μόλις ειπώθηκε εξηγεί αυτό που συμβαίνει στον διαδικτυακό ιστότοπο του Facebook, ο οποίος αποτελεί εξαιρετικό τερέν δοκιμής και συγκεκριμένα συμβολίζει τη “δημόσια μητέρα”.

Είναι το μέρος όπου η φιλία – στην κίβδηλη εκδοχή της – παρέχει έναν εκθειαστικό μανδύα ο οποίος μετατρέπει τα προφίλ σε πόντιουμ και τους ανθρώπους σε χαϊδεμένα παιδιά. Πόσο κραταιός είναι, όμως, ο εκθειαζόμενος στα αλήθεια;

Εδώ είναι και το ενδιαφέρον αφού κάθε προφίλ είναι όσο δυνατό αποφασίσουν οι ακόλουθοί του. Με λίγα λόγια η δύναμη αποτελεί ρευστό παράγοντα ο οποίος μετακυλίεται από τον έναν στους πολλούς και τούμπαλιν. Στην συνειδητοποίηση αυτής της αρχής ο χρήστης του κάθε προφίλ επιστρέφει την “αγάπη” και “αποδοχή” που δέχεται υιοθετώντας, ενίοτε, υποστηρικτικό ρόλο στα προφίλ που τον ανέδειξαν. Φυσικά, ως ξεχωριστός και δοκησίσοφος “γιος” επιλέγει ποιοι είναι τα δικά του αγαπημένα παιδιά ενώ, ταυτόχρονα, τείνει να συνδιαλέγεται με προφίλ ανάλογης δυναμικής. Σε αυτή την ανταλλαγή εξουσίας, όμως, είναι αδύνατο να ξεχωρίσει ο κυρίαρχος από τον κυριαρχούμενο…

Ο λόγος για αυτό είναι ότι κάποιος που αναζητά διαρκή επιβεβαίωση των επιλογών του ή της εμφάνισής του δεν είναι ικανός να φέρει την ευθύνη του εαυτού του. Κάθε φορά, λοιπόν, που επιλέγει ένα μέρος για διακοπές, ένα εστιατόριο ή απλά αλλάζει το κούρεμά του και το εκθέτει στον βατήρα της κοινής γνώμης αναζητά δύο πράγματα. Μία καλή μητέρα και έναν αδερφό. Αναρωτιέστε, πως; Απλά… Πρώτον η επιβεβαίωση ότι η επιλογή του είναι άξια απαντάται από τα like της “μητέρας” ενώ το αίσθημα ζήλιας που, ασυνείδητα, φαντασιώνεται να τυλίγει κάποιους τούς μετατρέπει στα αδέρφια στα οποία κυριάρχησε! Το μειονέκτημα εδώ είναι ότι όσο εκείνος παραμένει διψασμένος για επιβεβαίωση τόσο κινδυνεύει να μην τη λάβει ή να γίνει αποδέχτης απορριπτικής συμπεριφοράς.

Με λίγα λόγια, ο ίδιος παραμένει παιδί… Παιδί που έχει μεγαλώσει μα περιμένει την έγκριση για να το πιστέψει. Την έγκριση, αυτής, της “δημόσιας μητέρας” η οποία, αν και ξεκινά δίκαια όλα της τα παιδιά από το μηδέν, καταλήγει κι η ίδια να ευνοεί κάποια περισσότερο προωθώντας ένα ψευδές σύστημα εξουσίας σε καθένα από αυτά για να το χρησιμοποιήσουν εσφαλμένα.

Αναλογιζόμενοι τα παραπάνω και συνδέοντάς τα με αυτά που ειπώθηκαν στην αρχή, θα μπορούσε κανείς να πει ότι πραγματική αποδοχή εαυτού δεν υπάρχει αφού κάθε φορά που κάποιος νιώθει επισφαλή τη θέση του ανατρέχει στο εσωτερικό του “ευρετήριο” όπου κατοικεί η καθησυχαστική φιγούρα της μητέρας, και επιβεβαιώνει την μοναδικότητά του. Σε κάθε περίπτωση, αν χρειαζόταν να οριστεί με μία λέξη αλλά και να εξηγηθεί γιατί συμβαίνουν αυτές οι προβολές στους γύρω μας, αποδοχή δεν είναι άλλο από τον αόρατο ομφάλιο λώρο που συνενώνει τις δύο ζωές κάποιου… Αυτής που έζησε κυοφορούμενος και αυτής που ζει κυοφορώντας τη μητέρα του.

Κλείνοντας, να θυμάστε πως  ο εαυτός είναι μία πρόταση… Μία πρόταση που ο κάθε άνθρωπος περνάει τη ζωή του πραγματευόμενος αν θέλει να εγκρίνει ή όχι. Αυτή η έγκριση παίρνει πολλές μορφές και μία από αυτές είναι και η διαδικτυακή. Με αυτό στο νου, ίσως, τελικά, πραγματική αποδοχή είναι να δώσεις καταφατική απάντηση σε αυτό που ακούς τον εαυτό σου να ρωτάει…