Ντόρα: η αθέατη πλευρά

Ντόρα-η-αθέατη-πλευρά Πρόκειται για το έργο «Το Πορτραίτο της Ντόρα», της Γαλλίδας φεμινίστριας καθηγήτριας και θεατρικής συγγραφέως Helene Cixous, που παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Βασίζεται στη θεραπεία ενός υπαρκτού προσώπου, της 18χρονης Ida Buer, από τον Sigmund Freud, που άρχισε ψυχανάλυση το 1900 και τη διέκοψε απότομα σε έντεκα μόλις εβδομάδες. Ο Freud σε μια προσπάθεια ερμηνείας του ψυχισμού της, της διέγνωσε υστερία.

To έργο καταδεικνύει τις φαλλοκεντρικές αντιλήψεις που αναπόφευκτα επηρέασαν τον Freud στον τρόπο αντιμετώπισης και χειρισμού του συγκεκριμένου περιστατικού αλλά και τα λάθη στα οποία υπέπεσε, και στα οποία ο ίδιος αναφέρθηκε αργότερα κάνοντας την αυτοκριτική του. Φυσικά, η θεραπεία της Ντόρα δε μπορεί παρά να ειδωθεί μέσα από το πρίσμα της συντηρητικής Βιεννέζικης κοινωνίας στην αλλαγή του αιώνα και των προκαταλήψεων που υπήρχαν για τη σχέση άνδρα-γυναίκας και τους ρόλους των δύο φύλων. Δεν πρέπει επίσης να ξεχνάμε ότι η υστερία τότε θεωρούνταν κατ’εξοχήν γυναικεία ασθένεια, άποψη που καταρρίφθηκε από τη σύγχρονη ψυχιατρική και ψυχολογία.

Στο επίκεντρο του έργου βρίσκεται ένα περιστατικό σεξουαλικής παρενόχλησης. Το πολύ ενδιαφέρον είναι πως δεν παρουσιάζεται μονοδιάστατα αλλά μέσα από όλες τις διαφορετικές οπτικές των άμεσα και έμμεσα εμπλεκόμενων προσώπων. Και το κυριότερο, η Ντόρα αποκτά φωνή και εξιστορεί τα γεγονότα όπως αυτή τα βίωσε και την επηρέασαν, προβάλλοντας μια οπτική κόντρα στο συντηρητισμό της εποχής στην οποία έζησε και ταρακουνώντας τα στεγανά της. Σε αυτό συμβάλλει ο πολύ εύστοχος τρόπος ανεβάσματος, με όλους τους ρόλους να ερμηνεύονται εναλλάξ από τρεις ταλαντούχες γυναίκες ηθοποιούς, οι οποίες άφοβα βουτούν σε κάθε διαφορετική ψυχοσύνθεση. Η παράσταση σκηνοθετημένη σαν καλοκουρδισμένο ελβετικό ρολόι, τονίζει εσκεμμένα την ασάφεια που πλανιέται στην ατμόσφαιρα και αναδεικνύει την πολυφωνία.

Το έργο, στα μάτια ενός ψυχοθεραπευτή, παραπέμπει στην ίδια τη διαδικασία της θεραπείας, όπου καθετί αποκτά διαφορετικό νόημα ανάλογα με την οπτική από την οποία το βλέπουμε. Αν και υπάρχουν αντικειμενικά γεγονότα, η αλήθεια δεν είναι καθολική, περνάει μέσα από την υποκειμενικότητα του ατόμου. Ο δρόμος που θα ακολουθήσει ο θεραπευτής στην προσέγγιση και στην ερμηνεία καθορίζει τόσο τη σχέση του με το θεραπευόμενο όσο και την πορεία και έκβαση της θεραπείας. Ο θεραπευτής ποτέ δε μπορεί να είναι πλήρως απαλλαγμένος από τις προσωπικές του προκαταλήψεις ούτε από τις κυρίαρχες απόψεις της κοινωνίας στην οποία ζει. Το θέμα είναι πόσο αφήνει τις προκαταλήψεις αυτές να επηρεάζουν τη θεραπευτική διαδικασία. Το ζήτημα της ουδετερότητας του θεραπευτή-που καίρια θίγει το συγκεκριμένο έργο- αναπόφευκτα παραμένει σύγχρονο και απασχολεί κατά κόρον το χώρο της ψυχοθεραπείας.

Παρά τις προφανείς συνδέσεις με τον κλάδο της ψυχολογίας και τις αναφορές στη θεραπευτική διαδικασία, το έργο δεν απευθύνεται αποκλειστικά σε ανθρώπους εξοικειωμένους με το χώρο. Κι αυτό γιατί, βλέποντάς το κανείς, βλέπει να αντικατοπτρίζεται σε αυτό η ίδια η ζωή και η καθημερινότητα των σχέσεων. Η αναζήτηση της μίας και μοναδικής αλήθειας έχει ως αποτέλεσμα την αντιπαράθεση και τη σύγκρουση διαφορετικών απόψεων αλλά και αυτών που τις πρεσβεύουν. Ο καθένας έχει ανάγκη τη δική του αλήθεια και ερμηνεύει τα πράγματα από τη δική του πλευρά, αντλώντας την ερμηνεία του από τα προσωπικά του βιώματα και τη δική του θεώρηση του κόσμου. Οι σχέσεις δεν είναι παρά μια αέναη προσπάθεια σύγκλισης των διαφορετικών οπτικών και επίτευξης ισορροπίας.

Γύρω από την ιστορία της Ντόρα πλανιέται ένα μυστήριο, που στο έργο δε διαλευκάνεται πλήρως ούτε εν τέλει εξηγείται. Γίνεται απλά μια προσπάθεια προσέγγισης και πιθανών ερμηνειών, όμως το μυστήριο παραμένει. Όπως ακριβώς συμβαίνει και με τον ανθρώπινο ψυχισμό.

Κείμενο: Hélène Cixous | Μετάφραση: Λένα Κληρονόμου | Σκηνοθεσία: Αθηνά Αρσένη | Φωνή έργου: Λαέρτης Μαλκότσης | Ερμηνεία: Μαρία Κοντογούρη, Μαρία Κουθούρη, Νάντια Συρίου

Κάθε Δευτέρα & Τρίτη | 21:00 | Γενική είσοδος: 10 € | φοιτητικό: 8 € | μειωμένο εισιτήριο (άνεργοι, κάρτα ΣΕΗ): 5 €

Πολυχώρος ΚΕΤ
Κύπρου 91Α & Σικίνου 35Α, Κυψέλη
Τ : 213 00 40 496
Έως 3/2

Πηγή: Ψυχογραφήματα

Facebook Twitter Google+ LinkedIn