H Συνθετική Ψυχοθεραπεία
ΓΡΑΦΕΙ Η ΕΥΗ ΚΑΠΑΣΑΚΑΛΙΔΗ
Σύμβουλος ψυχικής υγείας- Συνθετική ψυχοθεραπεύτρια|
Η Ψυχοθεραπεία βασίζεται στη βοηθητική σχέση του ατόμου με τον ειδικό ψυχικής υγείας. Εξετάζει συνολικά μοτίβα συμπεριφορών, χρόνια θέματα, και επαναλαμβανόμενα μη υγιή αρνητικά συναισθήματα. Ο στόχος της ψυχοθεραπείας είναι να «επιλύσει» τα θέματα εκείνα που υποβόσκουν και διαταράσσουν τη προσωπικότητα του ατόμου. Πιο συγκεκριμένα στοχεύει στη διαχείριση χρόνιου ή όχι παθολογικού άγχους, στη διαφοροποίηση των διαταραγμένων μοτίβων της συμπεριφοράς, στη βελτίωση των ενδοπροσωπικών σχέσεων, στην καλύτερη αντιμετώπιση στρεσογόνων παραγόντων στη ζωή, στην προσωπική ανάπτυξη και ωριμότητα.
O όρος «συνθετικός» αναφέρεται σε οποιαδήποτε κατεύθυνση στην ψυχοθεραπεία αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα, ή αναπτύσσεται προς την κατεύθυνση, ενός εννοιολογικά συνεκτικού, δεοντολογικού θεωρητικού συνδυασμού δύο ή περισσότερων προσεγγίσεων. Όλες οι παραδόσεις συνέβαλλαν καθοριστικά στη γνώση για το πώς εργάζεται ο ανθρώπινος νους. Η ψυχανάλυση βοηθά στην κατανόηση των ασυνείδητων διαδικασιών και στο πώς αυτές μπορούν να επηρεάσουν όλη μας την εμπειρία. Εστιάζοντας στη σημασία της μεταβίβασης, η ψυχανάλυση τονίζει πως οι σχέσεις από το παρελθόν μπορούν να αναπαραχθούν στο παρόν μέσα από μια μη συνειδητή διαδικασία και να επιδράσουν σημαντικά στη ζωή μας. Ο συμπεριφορισμός βοηθά να καταλάβουμε πόσο ευαίσθητοι είμαστε στη διαδικασία της μάθησης μέσω της θετικής και αρνητικής ενίσχυσης: η συμπεριφορά που ενισχύεται, ακόμα και αρνητικά, τείνει να διατηρηθεί. Ωστόσο, εκείνο που μπορεί να μαθευτεί μπορεί επίσης και να ξεμαθευτεί και να αντικατασταθεί από πιο προσαρμοστικές συμπεριφορές. Eπιπλέον, η γνωσιακή-συμπεριφορική μας βοηθά να εντοπίσουμε τις αυτόματες αρνητικές σκέψεις, να μάθουμε πως οι σκέψεις μας επηρέζουν τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά και να τις αντικαταστήσουμε με πιο ρεαλιστικές και λειτουργικές. Η ανθρωπιστική ψυχολογία προσθέτει την πίστη στη δυνατότητα και ικανότητα για αυτοθεραπεία που ενυπάρχει στο άτομο, ως ενστικτώδης παρόρμηση για αυτοπραγμάτωση.
Θα μπορούσαμε να πούμε, πως η ψυχανάλυση επικεντρώνεται στην ερώτηση «γιατί;» με στόχο την κατανόηση και την επίγνωση, ο συμπεριφορισμός εστιάζει στην ερώτηση «τι;» και εξετάζει ποιες συμπεριφορές είναι δυσλειτουργικές και χρειάζονται αλλαγή και ο ανθρωπισμός ρωτάει «πώς;», δηλαδή, πως αισθάνεται το άτομο και πώς βιώνει τις αισθήσεις και τα συναισθήματα του. Επίσης, μπορούμε να συμπληρώσουμε εδώ τη συστημική θεωρία, που εξετάζει το άτομο ως αναπόσπαστο μέρος του περιβάλλοντος του και ρωτάει «πού;», δηλαδή, που εντοπίζεται το πρόβλημα στο χρόνο και στο χώρο, υποθέτοντας ότι το πρόβλημα είναι πάντα ένα ζήτημα που αφορά στο σύστημα.
Η ανάγκη για σύνθεση των θεωρητικών προσεγγίσεων προέκυψε τόσο από την παραδοχή ότι καμιά ατομική θεωρητική προσέγγιση δεν μπορεί να εξηγήσει την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης φύσης και καμιά μεμονωμένη μορφή θεραπείας δεν είναι επαρκής, πολύ δε περισσότερο ιδανική, για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των πολλών και ποικίλων περιπτώσεων, όσο και από την παραδοχή ότι οι θεωρητικές προσεγγίσεις θα πρέπει να συνδεθούν, αφού είναι όλες παραπλήσια μοντέλα του ίδιου φαινομένου, του νου σε απόγνωση. Έτσι, η συνθετική ψυχοθεραπεία υιοθετεί τη δημιουργική σύνθεση των θεωριών και μεθόδων (τεχνικών) ώστε να καλύπτονται καλύτερα οι ανάγκες κάθε ατόμου με διαφορετικά χαρακτηριστικά και ανάγκες, παράλληλα με τη θεμελιώδη ουσία της θεραπευτικής σχέσης. Η διεργασία της συνθετικής ψυχοθεραπείας περιλαμβάνει την κατανόηση των εσωτερικών και εξωτερικών εμποδίων που το άτομο θέτει κατά τη δημιουργία ικανοποιητικών σχέσεων, την κατανόηση του πώς αυτά τα εμπόδια αφορούν στα προβλήματα που βιώνει το άτομο και τη δέσμευση του ατόμου σε μια θεραπευτική σχέση, που παρέχει την ευκαιρία και το θεραπευτικό χώρο να εργασθεί με τα προβλήματα σχέσεων.
Τέλος, ο σκοπός της συνθετικής ψυχοθεραπείας είναι να συμμετέχει στην ανάπτυξη για τη σύνθεση της ψυχοθεραπείας, να διαμορφώνει ένα συνεκτικό θεωρητικό μοντέλο σύνθεσης (βάσει των σχεσιακών και αναπτυξιακών μοντέλων και των ερευνητικών αποτελεσμάτων) και αξιολογεί την εφαρμογή του στην κλινική πρακτική, να εστιάζει στη δυναμική και τη δυνατότητα των ανθρώπινων σχέσεων και στην επακόλουθη διευκόλυνση των δυνατοτήτων του ατόμου να δημιουργεί και να διατηρεί πιο ικανοποιητικές σχέσεις και να βοηθάει το άτομο προς την ολοκλήρωση του εαυτού του.